„Propozycja działań na rzecz realizacji uchwały zjazdowej w sprawie języka polskiego w tekstach technicznych.”

Preambuła:

„W Polsce powszechna znajomość problematyki technicznej, w szczególności z zakresu szeroko pojętej elektryki jest bardzo ograniczona. Wynika to w pierwszym rzędzie z niewystarczającego obecnie szkolenia młodzieży w zakresie matematyki, fizyki i chemii, co skutkuje między innymi zmniejszonym zainteresowaniem studiami technicznymi. Jednym ze skutków takiego stanu rzeczy jest to, że polskie słownictwo techniczne będące w powszechnym użyciu jest przypadkowe, często niepoprawne semantycznie, pochodzące z naprędce i nie fachowo tłumaczonych terminów zaczerpniętych z obcojęzycznej prasy popularno-naukowej, a także słownictwo odwołujące się do kwasi-gwarowego nazewnictwa używanego przez ludzi mających wprawdzie kontakt z konkretnymi obiektami techniki, lecz bez fachowego wykształcenia politechnicznego.”[1]

Niech za wstęp posłuży fragment wstępu do opracowania  prof. dr hab. inż. Krystyna Pawluka zatytułowanego „O poprawność polskiego słownictwa z zakresu elektryki”. Zawarte w nim stwierdzenia mogą stanowić wytyczne do programu działań mających na celu propagowanie używania właściwego nazewnictwa technicznego, szczególnie w zakresie szeroko rozumianej elektryki, spójnego z zasadami języka polskiego i zachowującego kulturę języka polskiego.

1.    Obszary działań:
1.1.    Słownictwo polskie techniczne
1.2.    Piśmiennictwo techniczne
1.3.    Działalność normalizacyjna w zakresie terminologii
1.4.    Słowniki techniczne branżowe (papierowe, elektroniczne)
1.5.    Dostępność do źródeł poprawnych pojęć technicznych w języku polskim

2.    Grupy docelowe:
2.1.    Szkolnictwo zawodowe techniczne szczebla średniego.
2.2.    Szkolnictwo zawodowe techniczne szczebla wyższego.
2.3.    Inżynierowie i technicy zawodowo związani z elektryką.
2.4.    Członkowie stowarzyszeń naukowo-technicznych.
2.5.    Autorzy prac i książek z zakresu elektryki.
2.6.    Społeczeństwo będące odbiorcą treści związanych z tematyką elektryki.

3.    Rodzaje działań:
3.1.    Propagowanie prac i opracowań traktujących i nauczających poprawnego słownictwa technicznego i ogólnego w zakresie elektryki, jak np.:
•    Mazur Marian, Terminologia techniczna, Warszawa, WNT, (1961)
•    Nowicki Witold, O ścisłość pojęć i kulturę słowa w technice, Wyd. Komunikacji i łączności, Warszawa (1978)
•    Nowicki Witold, Podstawy terminologii, PAN, 1986.
•    Pawluk Krystyn, Perypetie i zawiłości terminologii z zakresu najnowszej techniki, Nowa Elektrotechnika, (2007), nr 5, 28-30.
•    Pawluk Krystyn, O poprawność polskiego słownictwa z zakresu elektryki, Instytut Elektrotechniki, Warszawa.

3.2.    Rozpowszechniania w formie papierowej lub elektronicznej słowników terminologicznych z zakresu elektryki, jak np.:
•    Pawluk Krystyn, Sawicki J., Wielojęzyczny słownik terminologiczny elektryki, COSIW (2008).
•    Szewc B., Angielsko-polski i polsko-angielski Słownik terminów, pojęć i zwrotów z dziedziny elektroenergetyki, Wyd. Pol. Śląskiej, Gliwice (2000).
•    Glosarium telekomunikacji, Instytut Łączności, Warszawa, (1986).
•    Słownik terminologiczny elektryki. Maszyny elektryczne, Wyd. książkowe Instytutu Elektrotechniki, Warszawa, (1998).

3.3.    Rozpowszechnianie wiedzy i zachęcanie do korzystania z normalizacji polskiej i międzynarodowej w zakresie elektryki, jak np.:
•    PN-ISO 10241 Normy terminologiczne – Opracowanie i układ
•    PN-ISO 704 Działalność terminologiczna - Zasady i metody
•    PN-ISO 860 Działalność terminologiczna Harmonizacja terminów i pojęć
•    IEC 80000-14, Quantities and units in electrical technology, Part 14: Telebiometrics related to human physiology.

3.4.    Reedycja wydań książek, prac i opracowań z zakresu poprawnej terminologii technicznej w języku polskim stosowanej w szeroko rozumianej elektryce.

3.5.    Seminaria i szkolenia w środowisku Stowarzyszenia Elektryków Polskich propagujące i nauczające poprawnego słownictwa technicznego i poprawnego posługiwania się językiem polskim dla: członków SEP, członków Izby Inżynierów Budownictwa, elektryków wszystkich specjalności technicznych (elektryki, elektrotechniki, energetyki, elektroenergetyki, telekomunikacji, informatyki, teleinformatyki, mechatroniki, automatyki, itd.).

3.6.    Podjęcie długookresowego działania (np. w formie lub pod nazwą akcji – na wzór akcji SEP „Bezpieczna elektryczność”), którego celami byłoby osiągnięcie poprawy lub choćby uświadomienie stanu brakującej wiedzy w zakresie poprawnego i właściwego stosowania języka polskiego w elektryce.

3.7.    Przywrócenie pamięci włożonej pracy i znacznych osiągnięć grona ludzi, w tym wielu członków naszego stowarzyszenia, którzy przyczynili się do rozwoju polskiej myśli terminologicznej, w szczególności w zakresie elektryki. Za prof. Krystynem Pawlukiem, autorem przytoczonego już artykułu „O poprawność polskiego słownictwa z zakresu elektryki”, zacytuję jego wspomnienie o tych ludziach:
„Ku pamięci

Na koniec chciałbym oddać Cześć Pamięci tych Światłych Elektryków Polskich, którzy przyczynili się do tego, że polskie słownictwo z dziedziny szeroko pojętej elektryki stanowi dzisiaj zwarty i kompletny system terminologiczny nawiązujący z jednej strony do polskiej tradycji językowej, a z drugiej odzwierciedlający współczesny rozwoju nauki i techniki na świecie. Spośród wielu, którzy dla poprawności polskiego słownictwa elektryki uczynili tak wiele, wspominam: Kazimierza Drewnowskiego, Jerzego Dudziewicza, Kazimierza Kolbińskiego, Mariana Mazura, Karola Michela, Witolda Nowickiego, Bohdana Paszkowskiego, Bohdana Walentynowicza.

Byli znanymi i cenionymi profesorami, nauczycielami akademickimi, działaczami społecznymi. Z niektórymi z Nich miałem zaszczyt współpracować osobiście, co sobie szczególnie cenię. Niektórzy wyżej wymienieni Koledzy przewodniczyli jednostce organizacyjnej SEP-u, która od roku 1919 do 1970 nazywała się najpierw Centralną Komisją Słownictwa Elektrycznego, w latach 1979-1972 - Polskim Komitetem Terminologii Elektrycznej, a obecnie - Polskim Komitetem Terminologii Elektryki. Niektórzy związani byli z Komitetem Naukoznawstwa PAN i z Grupą Roboczą Telekomunikacji przy Polskim Komitecie Terminologii Elektrycznej.”[1]

Opracował:
Jan Chojecki
Członek Zarządu Głównego SEP

[1] Źródło: prof. dr hab. inż. Krystyn Pawluk, O poprawność polskiego słownictwa z zakresu elektryki, Instytut Elektrotechniki Warszawa, SEP - Polski Komitet Terminologii Elektryki.